Bằng việc đặt ra 3 câu hỏi then chốt, TS Phạm Mạnh Hà (Khoa Tâm lí học) gợi ý cho các bạn học sinh về các nguyên tắc căn bản trong lựa chọn nghề nghiệp.
“Tôi thích nghề gì?”
Muốn làm nghề gì trước hết bản thân phải thích nó, tức là hứng thú với công việc trong nghề, nếu không thích thì đừng chọn. Chúng ta không thể thay đổi nghề dễ như thay đổi cái áo được. Hơn nữa, ta không dễ gì đến với nghề khác theo sở thích của bản thân mình ngay sau khi ta đã chán nghề đã chọn…
Đối với người lao động, chỉ có niềm đam mê, hứng thú với công việc mới có thể giúp học vượt qua những khó khăn của nghề nghiệp, giúp họ ngày càng hoàn thiện nghề nghiệp để có được một sự nghiệp vững chắc.
“Tôi làm được nghề gì?”
Để trả lời câu hỏi này, phải tự kiểm tra năng lực học tập, năng khiếu, tính cách của mình có phù hợp với các yêu cầu của nghề đặt ra hay không. Vào nghề là phải mang tài năng ra phục vụ đất nước, phục vụ nhân dân. Năng suất lao động cao, thành tích hoạt động tốt… đều phụ thuộc vào sự phù hợp giữa năng lực, tính cách, thể chất đối với những yêu cầu của nghề nghiệp.
Cần nhớ rằng, có nghề mình thích nhưng không làm được, có nghề mình không thích (do chưa hiểu giá trị và ý nghĩa của nghề) nhưng nó lại đang kêu gọi tuổi trẻ gánh vác, cống hiến và chúng ta có năng lực đáp ứng. Trong trường hợp này, ta nên vì những giá trị và ý nghĩa của nghề làm căn cứ l ưạ chọn. Trong nhiều trường hợp, sự hứng thú, say mê đối với nghề dần được hình thành trong chính quá trình lao động làm việc trong nghề nghiệp đó.
“Tôi cần làm nghề gì?”
Câu hỏi này liên quan tới những điều vừa nói ở trên. Những nghề không có nhu cầu nhân lực, không nằm trong kế hoạch phát triển thì dù có thích hoặc có năng lực tương ứng thì ta cũng không nên lựa chọn. Vì thế, để trả lời câu hỏi này, chúng ta phải căn cứ vào những mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, vào hướng phát triển kinh tế trong kế hoạch nhà nước, vào kế hoạch sản xuất và hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động của địa phương mình. Nhận thức sâu sắc nội dung câu hỏi này, chúng ta có thể điều chỉnh, phát triển hứng thú và năng lực của mỗi cá nhân.
